Najpopularniejsze gatunki stali

Stal jest plastycznie obrobionym stopem żelaza z węglem. Surowiec poddaje się obróbce cieplnej, w wyniku której zyskuje on określone właściwości. Zawartość węgla w całkowitej masie stopu nie przekracza granicznej rozpuszczalności tego pierwiastka w żelazie, a więc – 2,11%. Im wyższy udział węgla, tym większa twardość produktu. Podziału stali można dokonać, biorąc pod uwagę dwa czynniki – skład chemiczny oraz zastosowanie. Ze względu na skład chemiczny wyróżniana jest stal węglowa, a także stal stopowa. Oba gatunki dzielą się na podgrupy. Natomiast uwzględniając przeznaczenie można mówić o stali narzędziowej, konstrukcyjnej oraz odmianach specjalnych. Oprócz podstawowego podziału warto zwrócić uwagę również na specyficzne gatunki, na przykład stal szybkotnącą. Czym charakteryzują się poszczególne gatunki stali?

Stal węglowa a stal stopowa – krótkie porównanie

Dwa podstawowe gatunki stali różnią się właściwościami, a przez to również – przeznaczeniem. Jak sama nazwa wskazuje, stal węglowa to stop o wysokiej zawartości węgla. Jest poddawana obróbce cieplnej w celu zmiany plastyczności i twardości. Z kolei stal stopowa powstaje na skutek łączenia różnych pierwiastków w procesie stapiania. Celem procesu jest poprawa właściwości mechanicznych materiału. Co wyróżnia stal stopową?

Jak tłumaczy specjalista z firmy IK STAL zajmującej się sprzedażą i dostarczaniem różnych gatunków stali: Szczególną cechą stali stopowej jest wysoka zawartość wielu pierwiastków. Każdy z nich odpowiada za konkretne właściwości, co pozwala poprawić klasę produktu pod różnymi względami. Na przykład, mangan odpowiada za twardość i odporność stali na obciążenia oraz uderzenia. Wolfram poprawia strukturę surowca, a chrom zwiększa wytrzymałość i zapobiega korozji. Natomiast wanad zapewnia odporność na działanie wysokich temperatur. Stal stopowa jest więc materiałem o dużej wytrzymałości i twardości. Dzięki temu nie ulega usterkom, a co za tym idzie – może być długotrwale stosowana w wielu gałęziach przemysłu.

Stal narzędziowa do pracy na zimno i na gorąco

Bardzo często wykorzystywanym gatunkiem jest stal narzędziowa, którą podzielić można ze względu na temperaturę użytkowania. Stal narzędziowa do pracy na zimno jest przeznaczona do obróbki skrawaniem oraz obróbki plastycznej. Może być formowana w procesach, których temperatura nie przekracza 200 stopni Celsjusza. Materiał charakteryzuje się dużą obrabialnością oraz odpornością na ścieranie i zużycie. Oprócz tego jest bardzo twardy i hartowny. Znajduje swoje zastosowanie w produkcji narzędzi przemysłowych, grawerskich, noży do fornirowania, przyrządów pomiarowych, a także ostrzy i wierteł.

Stal narzędziowa do pracy na gorąco jest przeznaczona do plastycznej obróbki w temperaturze sięgającej nawet 600 stopni Celsjusza. Do najważniejszych właściwości należy odporność na pęknięcia, dobra ciągliwość oraz niska tendencja do degeneracji. Ten gatunek stali narzędziowej jest używany do budowy form odlewniczych narażonych na oddziaływanie  wysokiej temperatury. Z surowca powstają matryce do pras, stemple, przebijaki, wkładki matrycowe oraz sworznie.

W jakich sytuacjach warto skorzystać ze stali szybkotnącej?

Specyficzną odmianą stali stopowej narzędziowej jest stal szybkotnąca. Służy przede wszystkim wytwarzaniu narzędzi przeznaczonych do wysokowydajnej obróbki skrawaniem. Wyróżnia się wysokim stopniem twardości, odpornością na ścieranie oraz niezmiennością kształtu. Może być poddawana procesowi szlifowania. Stal szybkotnąca jest wykorzystywana do produkcji frezów, noży tokarskich, stempli, a także narzędzi narażonych na ścieranie mechaniczne.